Τοπικά προϊόντα
Ο νομός Κοζάνης ήταν παραδοσιακά αγροτικός και κτηνοτροφικός, όμως λόγω των πλούσιων κοιτασμάτων λιγνίτη αναπτύχθηκε η βιομηχανία και κυρίως η ηλεκτροπαραγωγή. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 60% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας παράγεται από τις ατμοηλεκτρικές μονάδες του Νομού Κοζάνης.
Στις περιοχές του Τρανόβαλτου, των Σερβίων και στο όρος Βέρμιο υπάρχουν κοιτάσματα μαρμάρου ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας.
Οι κυριότεροι κλάδοι στον τομέα της μεταποίησης είναι η γουνοποιΐα, η παραγωγή ειδών διατροφής, η επεξεργασία ξύλου, η κατασκευή τελικών προιόντων από μέταλλο, η παραγωγή υποδημάτων και ενδυμάτων όπως και η κατασκευή ειδών λαϊκης τέχνης, κυρίως από χαλκό αλλά και άλλου είδους, όπως τα υφαντά της Μονής Αναλήψεως.
Σε όλο τον νομό παράγονται αγνά παραδοσιακά προϊόντα της μάνας γης. Μερικά από τα ονομαστά αυτά προϊόντα, που διοχετεύονται και σε αγορές του εξωτερικού, είναι τα ροδάκινα Βελβεντού, τα δαμάσκηνα και τα κεράσια Σερβίων, τα τυριά Αιανής, Χρωμίου, Νεαπόλεως, Σερβίων και Εορδαίας, τα μανούρια Βλάστης, το λιαστό κρασί Σιάτιστας, το κοκκινέλι Κοζάνης, τα φασόλια Σισανίου, το βουνίσιο τσάι Μεταμόρφωσης, ο κρόκος και τα αποξηραμένα μανιτάρια Βοΐου.
Κρόκος: το χρυσάφι της ελληνικής γης
Ιδιαίτερη αναφορά αξίζει να γίνει στον κρόκο ή αλλιώς σαφράν, το φυτό από το οποίο παράγεται ένα από τα πιο ακριβά μπαχαρικά που υπάρχουν στο κόσμο. Ο κρόκος ήταν γνωστός στους αρχαίους Έλληνες, Ρωμαίους και Αιγυπτίους για τις θεραπευτικές, χρωστικές και αφροδισιακές του ιδιότητες. Η ιστορία του στην Ελλάδα ξεκίνησε όταν κοζανίτες έμποροι τον μετέφεραν από την Αυστρία τον 17ο αιώνα.
Στο χωριό Κρόκος, στον νομό Κοζάνης, βρίσκεται η μοναδική κροκοκαλλιεργούμενη περιοχή της Ελλάδας, στην οποία γίνεται από πάρα πολλά χρόνια συστηματική καλλιέργεια του φυτού. Ο διεθνής οργανισμός έχει θεσπίσει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και κανόνες με βάση τα οποία ο κρόκος κατατάσσεται σε διαφορετικές κατηγορίες ποιότητας.
Η καλλιέργεια του κρόκου χρειάζεται ξηρό και θερμό καιρό το καλοκαίρι και κρύο το χειμώνα. Η σπορά γίνεται τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο και η συγκομιδή γίνεται στα τέλη Οκτωβρίου με αρχές Νοέμβριου. Μόλις τα λουλούδια μαζευτούν γίνεται διαχωρισμός του στίγματος από το υπόλοιπο λουλούδι. Υπολογίζεται ότι χρειάζονται 85.000 λουλούδια για να συγκομισθεί ένα κιλό από φρέσκα στίγματα κρόκου.
Μετά το τέλος της συγκομιδής τα στίγματα πρέπει να αποξηρανθούν για να μπορούν να διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Κατά αυτή την διαδικασία ο φρέσκος κρόκος χάνει περίπου τα 4/5 του αρχικού του βάρους και αποκτά το χαρακτηριστικό του κόκκινο χρώμα. Από ένα κιλό φρέσκα στίγματα κρόκου το τελικό προϊόν είναι 200 γραμμάρια αποξηραμένων στιγμάτων. Τα αποξηραμένα στίγματα για να διατηρήσουν τα χαρακτηριστικά τους πρέπει να αποθηκευτούν και να προστατευθούν από την υγρασία, το ηλιακό φως και τη θερμότητα.
